Odkrywanie skarbów dziedzictwa południowej Małopolski
O mieszkańcach Spisza można powiedzieć, że czują się związani ze swoim regionem
i noszą w sobie poczucie przynależności do dziedzictwa kulturowego górali spiskich. Jednak wielu starszych mieszkańców nie nazwie się góralami, tylko użyje określenia Spiszak. Słowo góral zazwyczaj łączy się z mieszkańcami Skalnego Podhala. Czas to zmienić i uświadomić sobie, że my Spiszacy również jesteśmy góralami.
Bogactwo kulturowe i różnorodność góralskich grup: Orawskich, Babiogórskich, Kliszczaków, Zagórzan, Spiskich, Białych, Czarnych i Pienińskich jest głównym tematem w projekcie „Odkrywanie skarbów dziedzictwa południowej Małopolski”. Młodzież ze szkoły podstawowej z Niedzicy i Łapsz Niżnych uczestniczy w tym projekcie w roku szkolnym 2017/2018. Celem projektu jest wzmocnienie lokalnej tożsamości kulturowej mieszkańców ośmiu mikroregionów południowej części Małopolski oraz zwiększenie atrakcyjności turystycznej tych terenów. Wielkim atutem tego projektu jest możliwość poznania rówieśników a zarazem przedstawicieli innych grup górali wraz z charakterystycznymi cechami ich kultury ludowej. Jak do tej pory w czterodniowych warsztatach w Toporzysku koło Jordanowa, pod kierunkiem pani Anny Jarzębskiej młodzież ze Spisza poznawała przedstawicieli górali Pienińskich, Białych (Łącko) i Czarnych (Piwniczna). Uczniowie biorą udział w sekcjach: dziennikarskiej i foto – video. W ramach tych zajęć młodzież zapoznawała się z metodami przeprowadzania wywiadów oraz redagowania reportaży i esejów. Poznawała również tajniki kadrowania i tworzenia filmów oraz uczyła się metod wykonywania odpowiednich fotografii. Zdobyte umiejętności pozwolą młodzieży do wykonania samodzielnej pracy dotyczącej niematerialnego dziedzictwa Spisza. Powstałe prace z ośmiu regionów górskich będą oceniane przez specjalnie do tego powołaną komisję.
Kolejnym ważnym działaniem w projekcie jest wykonanie questu zgodnie z metodyką Valley Quest, tj. nieznakowanych w terenie tras, po których prowadzi wiersz opowiadający o danym miejscu, zawierający zagadki, prowadzące do hasła i skarbu.
Młodzież z gimnazjum na bazie wiedzy zebranej o życiu bł. ks. Józefa Stanka i przy pomocy trenera – pana Krzysztofa Florysa, opracowała quest pod tytułem „Spacer z Błogosławionym po Łapszach”.
W ramach projektu odbyły się też zajęcia teatralne, które przygotowały uczniów do zaprezentowania zapomnianego w Niedzicy zwyczaju związanego z okresem Bożonarodzeniowym – „Chodzenie z Betlejymkiem”.
Dodatkowo dzięki powstałemu w ramach projektu portalowi www.skarbygorali.pl jest możliwość zaprezentowania szerokiemu gronu odbiorców dziedzictwa kulturowego ośmiu grup etnograficznych. Projekt rozpoczął się w ubiegłoroczne wakacje i potrwa do połowy 2020 r. Jego liderem jest Stowarzyszenie Klub Sportowy „Bór” w Toporzysku. Przebieg projektu można śledzić na stronie www.skarbygorali.pl, www.mapapasji.pl oraz na Facebooku.
Elżbieta Łukuś